Vrije radicalen zijn atomen die één elektron missen.
Ze zijn op zoek naar een elektron om weer in evenwicht te komen.
De vrije radicalen zijn zeer agressief en zijn in staat om elektronen te stelen uit andere atomen van lichaamseigen moleculen. Ze zijn verantwoordelijk voor schade aan cellen, zelfs voor schade aan het DNA in onze celkernen. Hierbij kan gedacht worden aan de rol die vrije radicalen spelen bij chronische degeneratieve aandoeningen.
Xanthonen zijn stoffen die in staat zijn om aan vrije radicalen elektronen af te staan zonder zelf uiteen te vallen.
Antioxidanten zijn belangrijk voor de gezondheid. Anti-oxidanten beletten dat Vrije radicalen schade aanrichten en helpen ongewenste oxidatie te voorkomen in ons lichaam. Lichamelijke veroudering, schade aan huid en bindweefsels blijken het gevolg te zijn van vrije radicalen. Anti-oxidanten kunnen veroudering vertragen. Antioxidanten zitten in bepaalde Voeding (o.a knoflook, broccoli, kruiden) en in Supplementen (o.a Omega vetzuren, Vitamine A, B6, C, E, Taurine, Mineralen als Zink en Selenium).
Oxidatie en ZuurstofIn alle biologische processen speelt zuurstof een dubbele rol. Aan de ene kant is het een onmisbaar element voor leven. Aan de andere kant is zuurstof verantwoordelijk voor bijna alle afbraakprocessen. Om dit te illustreren de volgende voorbeelden:
ijzer van een verroeste spijker is een verbinding aangegaan met zuurstof; de spijker oxideert en gaat in kwaliteit achteruit
verbranding van een stuk hout is een verbinding tussen hout en zuurstof, waarbij warmte (vuur) en afbraak (as) ontstaan. De verbranding van voedingsstoffen in onze lichaamscellen is een afbraakproces van voedingsstoffen, waarbij zuurstof nodig is en energie (warmte) ontstaat. Er is sprake van gewenste oxidatie. Het roesten van een spijker is ongewenste oxidatie. Naast zuurstof zijn er tal van andere elementen met oxidatie-eigenschappen. Het is belangrijk dat ongewenste oxidatieprocessen zoveel mogelijk vermeden worden. Ongewenste oxidatie van bijvoorbeeld vetzuren in ons lichaam zorgt niet alleen voor afbraak van de vetzuren, maar laat ook vrije radicalen ontstaan.
Vrije radicalenVrije radicalen zijn kleine, uiterst actieve, agressieve deeltjes die veel schade kunnen aanrichten. Bij alle gewenste en ongewenste oxidatieprocessen in ons lichaam ontstaan deze schadelijke deeltjes. De vorming van vrije radicalen in ons lichaam kan het gevolg zijn van:
normale celdeling
het afweersysteem
het ontgiftingssysteem.Van buiten af staat ons lichaam bloot aan vrije radicalen door o.a. straling, luchtverontreiniging, synthetische toevoegingen in voedsel, lichamelijke overbelasting, stress, zware metalen etc.
Vrije radicalen: gevolgenLichamelijke veroudering is in principe een gevolg van schade door vrije radicalen. Dat onze huid minder elastisch wordt is een gevolg van schade door vrije radicalen aan huid en bindweefsels. Het is te vergelijken met een elastiekje dat brokkelig wordt en vergaat als het in de zon heeft gelegen. Er is uit verschillende onderzoeken naar voren gekomen dat veroudering mede het gevolg lijkt te zijn van overmatige activiteit van vrije radicalen. Mensen die roken en veel aan de zon hebben bloot gestaan, krijgen eerder rimpels door een grotere hoeveelheid aan schadelijke vrije radicalen. Ook andere aandoeningen, zoals reuma, hart- en vaatziekten, tumoren, pigmentvlekken en staar, lijken mede toe te schrijven te zijn aan schade door vrije radicalen c.q. overmatige vrije radicalen activiteit.
Vrije radicalen en oxidatieOp twee manieren verdedigt ons lichaam zich tegen overmatige belasting van vrije radicalen.
Enerzijds beschikt het over vrije radicalen vangers. Dit zijn enzymen die ons lichaam produceert om vrije radicalen aan zich te binden en daardoor onschadelijk te maken (bv. catalase, glutathion en SOD (super oxide dismutase).
Anderzijds kan het lichaam beschikken over anti-oxidanten. Dit zijn stoffen die in onze voeding voorkomen en ongewenste oxidatie en daarmee ongewenste vrije radicaalvorming kunnen voorkomen. Sommige van deze voedingsfactoren beschikken over vrije radicalen vangende eigenschappen.
Anti-oxidanten voorkomend in voedingsstoffen zijn o.a:
knoflook
pijnboombast
broccoli.
Vrije radicalen vermijden
Een overschot aan vrije radicalen kun je vermijden door zo min mogelijk:
straling (overmatig zonlicht, zonnebank, radio-activiteit e.d.)
luchtverontreiniging en tabaksrook
lichaamsvreemde stoffen in voeding (synthetische kleurstoffen, zware metalen) en
stress (lichamelijk en geestelijk).
oxidatie van voeding door te zorgen voor voldoende anti oxidanten.
onvolwaardige voeding te gebruiken.
Anti oxidanten SupplementenHet is raadzaam om naast de voeding ook een anti-oxidanten complex te gebruiken. Een anti-oxidant staat niet op zichzelf; alleen samen met andere anti-oxidanten en hulpstoffen vindt bescherming tegen vrije radicalen plaats. Veel merken hebben samenstellingen c.q. complexen van onderstaande stoffen.
Vitamine C: anti-oxidant en ontgifter van zware metalen
Vitamine E: voorkomt celbeschadigingen door vetzuren te beschermen tegen oxidatie: vrije radicalen vanger.
Bèta-caroteen: anti-oxidant en vrije radicalen vanger, beschermt tegen (UV) straling
Vitamine A: beschermt celmembraam en slijmvliezen
Glutathion: belangrijke factor tegen radicaalbelasting
Vitamine B 6: actief in meer dan 50 enzymatische reactie
Vitamine B 2: helpt glutathion te reduceren.
Koper: vangt radicalen in alle cellen van het lichaam
Mangaan: wordt minder aangemaakt naarmate men ouder wordt
Selenium en Zink: helpen tegen belasting vrije radicalen.
Taurine: aminozuur en sterk anti-oxidant (o.a. bij chloor-radicalen en cholesterol).
Kruiden: Groene thee extract, Ginkgo Biloba, Mariadistel, Aziatische Waternavel
Bioflavonoiden (ook wel vitamine P genoemd)
BioflavonoïdenAntioxidant-Bioflavonoïden zijn plantaardige stoffen die een rol spelen bij het voorkomen van hart- en vaatziekten en zijn voor het behoud van gezonde bloedvatwanden. Ze beschermen en versterken de vaatwanden en verlagen een te hoog cholesterolgehalte in het bloed. Bioflavonoïden verhogen het effect van vitamine C in het lichaam. In de natuur komt vitamine C altijd voor in combinatie met bioflavonoïden (bijv. citrusvruchten). Bioflavonoïden zijn nuttig bij vele problemen, w.o. spataderen, open benen, aambeien en sportblessures. Ook kunnen ze abnormale bloedstollingen voorkomen, ontstekingen remmen en staar helpen voorkomen.
Bronnen en/of referenties
Gilstar, M. Kruidenvademecum. Kosmos
Bisset, H. Herbal drugs and phytopharmaceuticals
Orthovisie - Diverse artikelen
